Economic Modeling Specialists International aмeрикaлы&#1179 кoмпaниясы жaсa&#1171aн зeрттeуіндe 10-&#1171a жуы&#1179 мaмaнды&#1179ты&#1187 10 жылдaн кeйін &#1257зeкті бoлмaйтынын м&#1241лімдeгeн. Oлaрды&#1187 ішіндe зa&#1187гeр, тeлe ж&#1241нe рaдиo ж&#1199ргізушілeрі, кaссирлeр, &#1179&#1201рылысшылaр сия&#1179ты мaмaнды&#1179тaр бaр. 

Tengrinews.kz тілшісі oсы бoлжaм жaйлы a&#1179пaрaт жинaп ж&#1241нe жo&#1171aлaды дeгeн мaмaнды&#1179 иeлeрінeн с&#1201xбaт aлды. Б&#1201л мa&#1179aлaдa зa&#1187гeрлeрлeр &#1257з ж&#1201мысы жaйлы ж&#1241нe бoлaшa&#1179тa oлaрды &#1179aр&#1179ынды дaмып кeлe жaт&#1179aн тexнoлoгия нeмeсe жaсaнды интeллeкт aлмaстыруы м&#1199мкін дeгeн бoлжaм&#1171a &#1179aтысты с&#1201рa&#1179тaр&#1171a жaуaп бeрді.  

  

Мaдияр &#1240лжaппaр,

25 жыл &#1257тілі бaр зa&#1187гeр 

Зa&#1187гeр Мaдияр &#1240лжaппaр 25 жылдaн бeрі oсы салада &#1179ызмет етіп келеді. Жо&#1171арыда айтыл&#1171ан болжамдарды&#1187 &#1179исыны жайлы пікір білдіре отырып ол б&#1201л сала&#1171а &#1179алай келгенін, &#1179ызметіні&#1187 &#1179ыр-сыры ж&#1241не ерекшеліктері жайлы айтып берді.

«Мен &#1178ара&#1171анды облысы, Жа&#1187аар&#1179а ауданына &#1179арасты Т&#1199гіскен ауылында 1977 жылы д&#1199ниеге келдім. Орта мектепте о&#1179ып ж&#1199ргенде теледидардан &#1241скери адамдар туралы к&#1257ркем фильмдер мен ба&#1171дарламаларды жиі &#1179ызы&#1171ып к&#1257ретінмін. Сонымен &#1179атар, бізді&#1187 т&#1241рбиеміз &#1199йге келген &#1179она&#1179ты&#1187 &#1179олына су &#1179&#1201й&#1171аннан бастап &#1179айтадан с&#1199йемелдеп ат&#1179а &#1179ондыр&#1171ан&#1171а дейін пайдамызды тигізу еді. Бала кезімнен &#1199ш &#1179а&#1171ида, я&#1171ни білімді болу, ісі&#1187е адал болу ж&#1241не пайда&#1187ды тигізу &#1179атты &#1179алыптасты. Бас&#1179а&#1171а пайда&#1187ды тигізу &#1199шін бірінші білімді болуы&#1187 керек ж&#1241не &#1257з &#1179&#1201&#1179ы&#1179тары&#1187ды білуі&#1187 керек. Осы жа&#1171дайлар мені&#1187 маманды&#1179 та&#1187дауыма себепкер болды. Сол кезде КСРО да беделі бар, мы&#1179ты кадрлар дайындайтын &#1178ара&#1171анды Жо&#1171ары Мектебі туралы к&#1257п естігендіктен бала кезімнен со&#1171ан дайындалдым» — дейді за&#1187гер. 

За&#1187герді&#1187 айтуынша, ол &#1178ара&#1171анды Жо&#1171ар&#1171ы (ІІМ-&#1200&#1178К) Мектебіні&#1187 т&#1199легі. О&#1179у жылдары КСРО-ны&#1187 за&#1187дары Т&#1241уелсіз &#1178аза&#1179станны&#1187 за&#1187дарына ауысып жат&#1179ан кезіне т&#1201спа-т&#1199с келген екен. Кейіпкеріміз б&#1201л жа&#1171дайларды&#1187 б&#1241рі оны білікті за&#1187гер болу&#1171а септігін тигізгенін айтты. Ол білім мен т&#1241жірибе, орысша мен &#1179аза&#1179ша, ескі за&#1187 мен жа&#1187а за&#1187 барлы&#1171ын салыстырмалы т&#1199рде игеріп отыр&#1171ан. Осындай салыстырмалы талдауды&#1187 болаша&#1179 маманны&#1187 алдын ала болжау, талдау, ба&#1171а беру, д&#1201рыс шешім &#1179абылдау сынды &#1179асиеттерін жетілдірген екен. 

«Б&#1201л маманды&#1179ты&#1187 ерекшелігіне келер болса&#1179 — &#1179&#1201&#1179ы&#1179 саласыны&#1187 маманы ретінде тек &#1179ана за&#1187ды жа&#1179сы игеру емес, оны д&#1201рыс &#1179олдана білу де &#1257те ма&#1187ызды. Сонымен &#1179атар, за&#1187герді&#1187 &#1179ызметі адамдарды&#1187 арасында&#1171ы келіспеушілік пен &#1179а&#1179ты&#1171ыстарды шешумен байланысты бол&#1171анды&#1179тан, моральды&#1179 ж&#1241не психологиялы&#1179 т&#1201р&#1171ыдан &#1257зіні&#1187 &#1201станымы да, адамдарды татуластыру &#1179абілеті де, екі тарап&#1179а бірдей к&#1257з&#1179араспен &#1179арай білу &#1179асиеттері де бас&#1179алар&#1171а &#1199лгі &#1179ылатындай д&#1241режеде болуы тиіс», — дейді Мадияр &#1240лжаппар. 

© pixabay.com

За&#1187 маманы к&#1257мекке ж&#1199гінетін &#1179аза&#1179станды&#1179тарды&#1187 &#1257з &#1179&#1201&#1179ы&#1179тарын &#1179аншалы&#1179ты білетіні туралы с&#1257з &#1179оз&#1171ады.

«&#1240рине, бізге ж&#1199гінген азаматтарды&#1187 ішінде білімділері де бар ж&#1241не &#1257кінішке &#1179арай &#1257з &#1179&#1201&#1179ы&#1179тарын біле бермейтіндері де бар. Мысалы, за&#1187ды т&#1201л&#1171аларды&#1187 арасында&#1171ы корпоративтік даулармен ж&#1199гінетін азаматтарды&#1187 білімдері жо&#1171ары, кейбіреулеріні&#1187 &#1171ылыми д&#1241режесі де бар, себебі бизнеспен айналысатын т&#1201л&#1171алар &#1199шін &#1179аржы саласында білімді болуы шарт», — дейді за&#1187гер.

Мадияр &#1240лжаппар &#1257з т&#1241жірибесінде бол&#1171ан сот істері жайлы да айтып берді. Оны&#1187 айтуынша, &#1241рбір &#1179аралып жат&#1179ан істі&#1187 ол &#1199шін &#1257зіндік орны бар.

«Мені&#1187 т&#1241жірибемдегі &#1179ай іс болса да &#1257зіндік ерекшеліктері бар. Себебі, &#1241рбір жекелеген істе адамдарды&#1187 та&#1171дыры шешіледі. Жаса&#1171ан істеріні&#1187 н&#1241тижесінде, бізге ж&#1199гінген т&#1201л&#1171аны&#1187 б&#1201зыл&#1171ан &#1179&#1201&#1179ы&#1171ы &#1179алпына келіп, к&#1257здеген ма&#1179сатына &#1179ол жеткізгенде біз де &#1179уанамыз, ал кейбір істерде ата-анасы ажырасып, балаларын б&#1257ліп жат&#1179анда, &#1179андай н&#1241тижеге &#1179ол жеткізгені&#1187е &#1179арамастан кері &#1241серін тигізетіні с&#1257зсіз. Дегенмен, есімізге к&#1199нделікті бола бермейтін істер &#1179алады. Мысалы, &#1178аза&#1179стан темір жолына пойыз вагондарын жал&#1171а берген Беларусь азаматтарыны&#1187 вагонды жо&#1171алтып алу ісі, Мемлекетті&#1187 &#1179ажеттілігі деп Алматы &#1179аласында&#1171ы азаматтарды&#1187 жата&#1179ханада&#1171ы меншікті б&#1257лмелерін алуы ж&#1241не та&#1171ы сол сия&#1179ты к&#1257птеген жа&#1171дайларда азаматтарды&#1187 &#1179&#1201&#1179ы&#1179тарын &#1179ор&#1171ау туралы істер», — дейді маман.

© pixabay.com

Кейіпкеріміз за&#1187герлерді&#1187 жала&#1179ысы жайлы бас&#1179а мамандарды&#1187 айлы&#1171ымен салыстыра отырып айтып берді. Оны&#1187 айтуынша за&#1187герді&#1187 айлы&#1171ы оны&#1187 біліктілігіне байланысты екен.

«За&#1187герлерді&#1187 табатын орта есеппен жала&#1179ыларын айту &#1199шін к&#1257п жа&#1171дайларды ескерген ж&#1257н. Мысалы, колледжде за&#1187 саласында саба&#1179 беретін о&#1179ытушыны&#1187 айлы&#1171ы 60000 те&#1187ге &#1171ана болса, ірі &#1257ндіріс компанияларында&#1171ы за&#1187герлік департамент басты&#1171ыны&#1187 айлы&#1171ы 600 000 те&#1187геге дейін болуы м&#1199мкін. Ал сотта &#1257кілдік жасайтын за&#1187герлерді&#1187 табысы оларды&#1187 біліміне, ал&#1171ырлы&#1171ына, белсенділігіне ж&#1241не танымалды&#1171ына байланысты» — дейді Мадияр &#1240лжаппар.

Ма&#1179аланы&#1187 басында айтып &#1257ткеніміздей, болаша&#1179та дамып жат&#1179ан технологиялар, я&#1171ни роботтар мен жасанды интеллект &#1241рт&#1199рлі маманды&#1179тарды&#1187 орнын басуы м&#1199мкін ж&#1241не оны&#1187 ішінде за&#1187гер мамандарыны&#1187 орнын басады деген сия&#1179ты болжамдар&#1171а кейіпкеріміз &#1257з ойын былай білдірді:

«&#1170алымдарды&#1187 болаша&#1179та за&#1187герлерді толы&#1179тай жасанды интеллект немесе роботтар алмастырады дегенімен келісе алмаймын. &#1240рине, &#1179азіргі та&#1187да А&#1178Ш, Жапония ж&#1241не &#1178ытай елдерінде к&#1257п салада роботтар &#1179олданылып жатыр. Мысалы А&#1178Ш-та&#1171ы Amazon компаниясында роботтар 20 000 адамды алмастыр&#1171ан. Ал бізді&#1187 жар&#1179ын болаша&#1171ымызда&#1171ы за&#1187гер-роботтарымызды робот-за&#1187герлер ауыстыруы м&#1199мкін. Ол дегеніміз ірі компанияларды жасалатын шарттар біркелкі болып келеді, біра&#1179 ол шарттармен ж&#1201мыс істейтін за&#1187герлер бас к&#1257терместен к&#1199нделікті біркелкі ж&#1201мыстарды ат&#1179арады. Осындай салада бірнеше за&#1187герге айлы&#1179 т&#1257легеннен бір роботты &#1201стау тиімді болуы м&#1199мкін. Оны мен де &#1179олдаймын. Егер к&#1199нделікті орын алып жат&#1179ан ажырасу істерін алып &#1179араса&#1187ыз, егер ажырасушы т&#1201л&#1171аларды&#1187 к&#1241мелетке толма&#1171ан балалары болмаса, робот автоматты т&#1199рде ажырастыруы м&#1199мкін. Ал, егер ол отбасыны&#1187 ата-анасыны&#1187 материалды&#1179 жа&#1171дайы &#1241р-т&#1199рлі, к&#1257пбалалы болса ше? Жасанды интеллект &#1179андай шарттарды ал&#1171а &#1179ойып шешуі м&#1199мкін екендігі белгісіз ж&#1241не де &#1179ауіпті. Е&#1187 бастысы за&#1187гер дегеніміз ол судья, прокурор, &#1179ор&#1171аушы, &#1179&#1201&#1179ы&#1179&#1179ор&#1171ау органдарыны&#1187 &#1179ызметкерлері ж&#1241не &#1241скери адамдар. Оларды&#1187 б&#1241рі ж&#1201мыссыз &#1179алады дегенге мен сенбеймін».

© pixabay.com

Маманны&#1187 айтуынша, за&#1187 нормаларын жасанды интеллект жат&#1179а білгенімен оны&#1187 &#1179олдану механизмі рухани факторлар&#1171а да байланысты.

Алайда ол за&#1187герлер &#1257з де&#1187гейін к&#1257теру жолында е&#1187бектенбесе, оларды болаша&#1179та робот алмастыруы &#1241бден м&#1199мкін екенін айтып отыр. «Ал егер де білікті за&#1187гер бола т&#1201ра, адами &#1179асиеті мен рухани байлы&#1171ын са&#1179таса сол кезде за&#1187герлерді еш&#1179андай жасанды интеллект, я&#1171ни робот алмастыра алмайтыны ха&#1179», — дейді ол.

   Ас&#1179ар Есімбек&#1201л

  15 жыл &#1257тілі бар за&#1187гер

            

Осы салада 15 жыл &#1257тілі бар Ас&#1179ар Есімбек&#1201лы болса б&#1201л болжам екі&#1201шты екенін айтады.

«Мен 1982 жылы 30 &#1179а&#1187тарда &#1178ара&#1171анды облысында д&#1199ниеге келдім. 1999 жылы Абай атында&#1171ы Алматы мемлекеттік университетіне халы&#1179аралы&#1179 &#1179&#1201&#1179ы&#1179 маманды&#1171ына о&#1179у&#1171а т&#1199стім. Мектеп &#1179абыр&#1171асында &#1257з маманды&#1171ымды та&#1187дап алдым, жаса&#1171ан та&#1187дауыма бірде-бір рет &#1257кінгенім жо&#1179, &#1257йткені за&#1187гер — б&#1201л мені жеке т&#1201л&#1171а ретінде ж&#1241не барлы&#1179 ба&#1171ытта т&#1201ра&#1179ты дамуды&#1187 жолын к&#1257рсетті. Б&#1201л жол&#1171а &#1179алай келгенімді айтар болсам, мен &#1241ділдікті жа&#1179таушымын ж&#1241не за&#1187гер маманды&#1171ы осы &#1201&#1171ыммен ты&#1171ыз байланысты. &#1240рине, жо&#1171арыда айтыл&#1171андай, б&#1201л даму. &#1178&#1201&#1179ы&#1179тану барлы&#1179 &#1257мір с&#1199ру салаларын &#1179амтиды, сен &#1241р жолы жа&#1187а жа&#1171дайларды&#1187 ку&#1241сі боласы&#1187, барлы&#1171ын білесі&#1187 ж&#1241не одан к&#1257птеген &#1179ызы&#1179ты н&#1241рселерді &#1201й&#1171арасы&#1187. Сен тек бас&#1179а салалар саласында &#1171ана емес, сонымен &#1179атар, &#1179&#1201&#1179ы&#1179ты&#1187 &#1257зінде де дамисы&#1187. &#1256йткені &#1179азіргі заман&#1171ы &#1241лем бізге жа&#1187а азаматты&#1179-&#1179&#1201&#1179ы&#1179ты&#1179 &#1179арым-&#1179атынастар енгізіп жатыр ж&#1241не бізді&#1187 за&#1187нама уа&#1179ытпен бірге ж&#1199руі &#1179ажет», — деді за&#1187гер.

Ол &#1257зіні&#1187 ж&#1201мысын адамдармен &#1199немі ты&#1171ыз байланыста екенін айтты. 

«Мен за&#1187герлік мансабымды Алматы облысыны&#1187 статистика департаментінде бастадым. &#1178азіргі уа&#1179ытта ж&#1201мыс т&#1241жірибем 15 жыл. Адамдар&#1171а к&#1241сіби т&#1201р&#1171ыдан оларды&#1187 даулы жа&#1171дайларын шешуге к&#1257мектесеміз. &#1240рине, біз онымен шектелмейміз, б&#1201л &#1171асырда &#1241лем ба&#1171ыты білім алу мен к&#1241сіби даму бол&#1171анды&#1179тан, мені&#1187 ойымша, за&#1187герлер &#1179арапайым халы&#1179&#1179а Нормативтік-&#1179&#1201&#1179ы&#1179ты&#1179 актілерге негізделе отырып осы нормаларды т&#1199сіндіруі керек ж&#1241не халы&#1179ты&#1187 &#1179&#1201&#1179ы&#1179ты&#1179 сауатын дамыту&#1171а ы&#1179пал жасауымыз керек деп санаймын», — деді Ас&#1179ар Есімбек&#1201лы. 

За&#1187гер азаматтарымызды&#1187 за&#1187 жа&#1171ынан сауаты жайлы да айта кетті.

«Ме&#1187імше, жа&#1171дайлар &#1241рт&#1199рлі болады, за&#1187  туралы м&#1199лдем білмейтін адамдар да болады, сондай-а&#1179 т&#1199сінігі бар, біра&#1179 оларды &#1257з бетінше шешуге &#1179иналатындары да кездеседі. Бізді&#1187 &#1179о&#1171амымыз к&#1199ннен-к&#1199нге дамып, б&#1201рын&#1171ыдан &#1179&#1201&#1179ы&#1179ты&#1179 сауатты болып келеді деп айта аламын. М&#1201ны&#1187 д&#1241лелі — &#1179азір &#1241рбір екінші адам бір м&#1241селелермен келіспей, сот&#1179а ж&#1199гінуілеріні&#1187 жиілеуі» — дейді маман.

Ол за&#1187герлерді&#1187 табысы жайлы да пікір білдірді. 

«К&#1257п адамды бізді&#1187 жала&#1179ымыз &#1179ызы&#1179тырады. За&#1187герлерді&#1187 орташа табыс &#1201&#1171ымы за&#1187 &#1179ызметтері нары&#1171ында жо&#1179, &#1257йткені &#1241рбір компания ба&#1171а кестесін &#1257зінше белгілейді. Белгіленген тарифтерге &#1179арап &#1179алмайды, м&#1241селен нотариустар &#1199шін &#1178аза&#1179стан Республикасыны&#1187 Салы&#1179 кодексінде &#1179ызмет м&#1257лшеріні&#1187 тарифі к&#1257рсетіледі. Ал бізді&#1187 жа&#1171дайда б&#1201л с&#1201ра&#1179&#1179а д&#1201рыс жауап беру мен &#1199шін &#1179иын», — деді ол.

© mir24.tv

За&#1187герлерді т&#1199гелімен 2030-50 жылдары роботты&#1179 технологиялар алмастырады деген с&#1201ра&#1179&#1179а кейіпкеріміз былай жауап берді:

«Мені&#1187 ойымша, б&#1201л к&#1199м&#1241нді болжам. Мен оларды&#1187 кейбір іс ж&#1199ргізу &#1179&#1201жаттарын &#1171ана жаза алатынын болжай аламын. Мені&#1187 к&#1257з&#1179арасым бойынша, м&#1201ндай салада дауларды шешетін адам &#1171ана емес, сондай-а&#1179 жанашырлы&#1179 сезімін к&#1257рсете алатын, &#1179олдау к&#1257рсететін, лайы&#1179ты с&#1257здерді таба алатын адам да &#1179ажет. Сізді&#1187 алды&#1187ызда «металл» отыр&#1171ан кезде &#1257зі&#1187ізді жайлы сезініп, барлы&#1179 жа&#1171дайды айтып бере аласыз деп ойламаймын. Біра&#1179 б&#1201л болаша&#1179та &#1179андай адамдар болатынына байланысты деп айтар едім. М&#1199мкін, олар &#1199шін б&#1201л &#1179алыпты болады. Мені&#1187 ойымша, за&#1187герлер &#1241рдайым &#1257зіне ж&#1201мыс табады», — деп &#1179орытты ойын Ас&#1179ар Есімбек&#1201лы.

О&#1179и отыры&#1187ыз: 

&#1200мытылатын маманды&#1179тар: call-орталы&#1179 мамандары келешекте немен айналысады

Комментирование и размещение ссылок запрещено.

Комментарии закрыты.